دستانی

هر آنچه لازم است در مورد مواد غذایی گرم، سرد و معتدل و تاثیر آن بر سلامتی بدانید:

به طور کلی دو نوع مزاج وجود دارد: مزاج گرم و مزاج سرد. گروه گرم مزاج، خود به دو طبع صفراوی و دموی و گروه سرد مزاج به دو طبع بلغمی و سوداوی تقسیم می‌شود.

محققانی که در این زمینه تحقیق کرده اند، معتقدند افراد گرم مزاج به مصرف مواد غذایی سرد تمایل دارند و در صورت مصرف غذاهای گرم دچار التهاب و گر گرفتگی می شوند و همچنین افرادی که سرد مزاج هستند، با مصرف غذاهای سرد دچار ناراحتی هایی نظیر درد استخوان ها یا ضعف و بی حالی می شوند و بر این اساس است که توصیه می شود افرادی که طبیعت گرم صفراوی یا دموی دارند، غذاهای سرد مصرف کنند تا گرمی آنان تعدیل شود و افرادی که طبع سرد بلغمی یا سوداوی دارند، غذاهای گرم مصرف کنند یا با مخلوط غذاهای سرد و گرم، اثر سردی و گرمی را خنثی نمایند.

اساس طبقه‌بندی غذاهای سرد و گرم در طب سنتی، بر اساس تأثیر هر ماده غذایی در بدن است در واقع صفت گرمی و سردی که به غذاها داده می‌شود، بر اساس غلبه این صفات بر طبع فرد است، به طوری که فرد سرد مزاج با مصرف غذاهای طبع سرد دچار خواب‌آلودگی، تکرر ادرار و افزایش آب دهان می‌شود، ولی مصرف همین غذا در فرد گرم مزاج، باعث متعادل شدن وی می‌شود.

مصرف بیش از حد غذاهای گرم یا سرد
غذاهای گرم باعث بهبود جریان خون و نگهداری گرمای بدن می‌شوند. از نشانه‌های مصرف بیش از حد غذاهای گرم می‌توان به جوش، تب، یبوست، بوی تند ادرار، بالا رفتن فشارخون، عطش زیاد، افسردگی، سردرد، بی‌قراری و آشفتگی و سرگیجه اشاره نمود.

در مقابل، غذاهای سرد باعث تعدیل این علائم می‌شوند، ولی مصرف زیاد غذاهای سرد باعث آرتریت، روماتیسم، دست و پای سرد، تکرر ادرار، ترشح زیاد بزاق، دل درد، نفخ شکم، اسهال، اضطراب، گرفتگی عضله، خستگی و درد ماهیچه می‌شود.

بر اساس طب سنتی ایران هر فرد حالت و طبیعت مزاج بدن خود را نسبت به غذاهای سرد و گرم باید تشخیص دهد و در مصرف آن‌ها رعایت اعتدال را بنماید تا دچار عوارض نشود. اما آیا میدانید لیست غذاهای سرد و گرم کدامند؟

مواد غذایی گرم

گوشت های گرم
گوشت گوسفندی ، گوشت شتر ، گوشت بوقلمون ، قیمه ، میگو ، گوشت آهو ، گوشت گنجشک ، گوشت بلدرچین ، گوشت خروس ، گوشت کبوتر ، گوشت ماهی شور ، کله ، جگر ، گوشت اردک ، (((گوشت گوساله و گوشت گاو فقط آبگوشتی خوب است)

غذاهای گرم
آبگوشت – آبگوشت زیره (آبگوشت + لیمو عمانی + آلو + زیره فراوان که گرم و مقوی و مسهل بلغم) – آبگوشت نخود  – آبگوشت مغز دانه ها ( گوشت قلوه گاه + سینه + بادام + گردو + سیب زمینی ) – خورشت بادمجان ، خورشت فسنجان ، خورش قورمه سبزی ، آبگوشت به (به جای سیب زمینی)، آبگوشت کلم سنگی یا قمری
– قلیه، انگبین (عسل) ، فالوده ، آب شور ، آب گرم ،
– کره ، مربا ، خامه ، خاگینه ، روغن ، نیمرو ، تخم مرغ ، حلیم ، بریانی ،

میوه ها و دانه های گرم
خرما ، رطب ، گلابی ، توت سفید ، خربزه ، موز ، زیتون سیاه ، زنجبیل  ، انگور ، انجیر و انجیر خشک ، گردو ، مغز بادام شیرین ، سوسن ، نیشکر ، پسته ، فندق ، لوبیا ، مغز بادام ، قیسی، گیلاس ، مویز، بالنگ، اقسام توت و کشمش انبه و نارگیل خربزه، خیار چنبر، طالبی و گرمک بادام هندی، بادام درختی تلخ، بادام کوهی، پسته کوهی، پسته، تخم آفتابگردان، چلغوز.

سبزیجات گرم
کرفس ، ترخون ، نعناع ، نخود ، تره ، پیاز ، سیر ، زردک ، بادنجان ، گل سرخ ، گندم ، انوع ترب، زردک، سیب زمینی ترش، شلغم ، هویج ،برگ چغندر ، پونه ، ترخون، مرزه، جعفری، رازیانه، شاه تره، شنبلیله، شوید، گزنه، مارچوبه، شبدر،موسیر، فلفل سبز و زیتون

ادویه های گرم

آویشن، اسپند، چای سبز و سیاه، خردل، دارچین، انیسون، زردچوبه، زعفران، زنجبیل، زنیان، زیره، سیاهدانه، فلفل، کاکائو، گلپر، وانیل، هل و نمک

گوشت های سرد

گوشت مرغ پرورشی خانگی ، گوشت قرمه ، گوشت ماهی ، مغز ، چشم ، دل ، شکمبه ، سنگدان ، کباب گاو ، گوشت بز ،

غذاها ی سرد

ماست ، دوغ ، پنیر ، سرشیر خامه کشک ،  آش سماق و نار دانه ، آش ریباس ، آش زرشک ، آش غوره ، آش رشته ، آش جو ، سوپ مرغ ، کوکو سیب زمینی ، سالاد الویه (خیلی سرد) ، لوبیا پلو (خیلی سرد) ، سبزی پلو با ماهی ، خوراک مرغ ، زرشک پلو با مرغ ، دوغ ، نوشابه) ، آبگوشت سرکه بجای آب سرکه که مسهل صفراء و دم ، قره قوروت ، ماکارونی ، تخم مرغابی و بامیه.

میوه ها و دانه های سرد

شفتالو ، آلو ، انار ترش ، سیب ترش ، توت فرنگی ، سنجد ، زالزالک ، خیار ، گوجه ، ترشیجات ، نشاسته ، جو ، باقلا ، ماش ، عدس . شاه توت، تمشک، آلبالو، ازگیل، بالنگ، تمر هندی، زرشک، ذغال اخته، غوره، کنار، گریپ فروت، لیمو عمانی، نارنج، به ترش، لیمو ترش و سیب ترش، آناناس، آلوچه، پرتقال

سبزیجات سرد

ریباس ، خیار ، اسفناج ، قارچ . ترشک و گشنیز ، بامیه، خرفه ، کاسنی، و لوبیا سبز باقلا تازه و نخود سبز

ادویه سرد

آبغوره ، سرکه . سماق، نشاسته و قهوه

گوشت های معتدل

گوشت بره ، گوشت تیهو ، دست و پاچه ، بال و گردن مرغان

غذاهای معتدل

کوکو سبزی ، فرنی ، کوفته با گوشت گوسفندی ، آبگوشت شیر (جای آب شیر) ، آبگوشت گندم (گندم و نخود و سیب زمینی و گوشت) ، آبگوشت لپه (سیب زمینی و پیاز و لیمو عمانی و لپه و گوشت گردن) ، آبگوشت بزباش (گوشت گردن و دنبالچه و سبزی های تره و جعفری شنبلیله و پیاز و سیر و سیب زمینی و نخود و لوبیا) ، کشک بادنجان ، شیر برنج ، املت ، آش زیره ، شله بریان ، شیر ، نان فطیر ، نان فرنی ، شیر ترش .

سبزیجات معتدل

کاهو ، سالاد کاهو ، ریحان یا سوسنبر ، سبزی خوردن ، کدو ، کلم قمری ، برنج .

میوه های معتدل

زردآلو ، به ، خرمای نارس ، انار شیرین ، سیب شیرین ،

ادویه های معتدل

بنفشه

اهمیت موضوع گرمی و سردی به قدری است که اطباء قدیم، سلامتی بدن را در گرو مزاج متعادل می‌دانند و به هم خوردن این توازن را بیماری‌زا محسوب می‌کنند.