دستانی

موسیقی راک در ایران

تاریخچه راک

راک که خلاصه‌ای از عبارت «راک‌ اند رول» است، گونه‌ای از موسیقی است که در دهه ۵۰  شکل گرفته و یک دهه بعد شاخه‌های مختلف و متنوعی به آن افزوده شده است. موسیقی «راک» مانند دیگر گونه‌ها برگرفته از سبک‌های دیگری است. می‌توان گفت موسیقی «راک» تحت تاثیر سبک‌هایی چون «بلوز» و «کانتری» بوده و گاه نیز از گونه‌های کلاسیک و «جز» تاثیر گرفته است.

راک در ایران

اواخر دهه چهل خورشیدی بود که نظر برخی از موسیقی‌دانان ایرانی به «راک» جلب شد و هنرمندانی چون کوروش یغمایی، فرهاد مهراد و فریدون فروغی به آن توجه نشان دادند و آثاری را در این سبک و سیاق تولید کردند. زنده‌یاد حبیب محبیان نیز یکی‌دیگر از خوانندگانی بود که به «راک» علاقه نشان داد. موسیقی راک ایرانی متاثر از راک انگلیسی و آمریکایی و برخی از سبک‌های اروپایی تأثیر ‌است. به طور کلی موسیقی «راک» از همان ابتدا روند مشخصی را طی نکرد و تا سال‌ها و روزهای پیش از انقلاب اسلامی خوانندگان و نوازندگان معدودی به آن علاقه نشان دادند. شاید دلیل مهجور ماندن «راک» در ایران عدم شناخت مردم نسبت به آن و محبوبیت موسیقی پاپ و تعدد خوانندگان آن بود که البته موسیقی سنتی را نیز نمی‌توان در این زمینه نادیده گرفت.

ممنوعیت موسیقی راک

چندی پیش یکی از خبرنگاران موسیقی در توییتر خبر از احتمال پایان ممنوعیت موسیقی راک داد. این خبرنگار با اشاره به حدود سه سال ممنوعیت این نوع موسیقی به صدور مجوز برای یکی از خوانندگان مطرح راک به گزارش ایسنا اشاره کرد که می‌تواند به معنای پایان تدریجی ممنوعیت موسیقی راک باشد: «بعد از حدود سه سال که موسیقی راک در ایران عملا ممنوع شده و هیچ کنسرت و آلبومی در این ژانر مجوز برگزاری و انتشار نداشت، امروز سرانجام تک‌آهنگ «تظاهر کن» با صدای کاوه یغمایی مجوز انتشار گرفت تا گمانه‌زنی اتمام دوران ممنوعیت راک مطرح شود.»

سابقه ممنوعیت موسیقی راک- که در چهار دهه اخیر بار‌ها به وقوع پیوسته-؛ آخرین بار به میانه‌های آذرماه سال ۹۷ بازمی‌گردد. روز‌هایی که فعالان و علاقه‌مندان موسیقی راک در تب‌وتاب برگزاری فستیوال «موسیقی و آزادی» در برج آزادی تهران بودند؛ که ناگهان خبر رسید تمامی کنسرت‌های موسیقی راک به دلایل نامعلوم لغو شده است. این ممنوعیت در شرایطی اعلام می‌شد که دو روز از برگزاری فستیوال موسیقی و آزادی می‌گذشت و چند گروه نیز در این رخداد روی استیج رفته بودند.

در روز‌های اول توضیحات دقیقی درباره ممنوعیت موسیقی راک و دلایل این ممنوعیت داده نشد و مدیران سالن برگزارکننده این کنسرت‌ها عنوان کردند که این حکم ممنوعیت از سوی نهاد‌هایی بالاتر از دفتر موسیقی و حراست وزارت ارشاد صادر شده است. بعدتر گفته شد که «حراست ارشاد مشکلی با اجرای ١۶ گروه حاضر در فستیوال نداشته» و «بدرفتاری و رفتار ناشایست و خارج از عرف هواداران گروه‌هایی که قبل از این جشنواره در برج آزادی اجرا داشتند، عامل لغو کنسرت‌های برج آزادی بوده است.» آن روز‌ها پیگیری‌های ما حکایت از این می‌کرد که ظاهرا در یکی از کنسرت‌هایی که در سالن آزادی روی صحنه رفته، از رفتار‌های هواداران یک گروه راک تصویربرداری شده و بعد از اینکه آن تصاویر در فضای مجازی منتشر شده‌اند، یکی از نهاد‌های حاکمیتی وارد موضوع شده و تمام اجرا‌های راک و حتی «مشکوک به راک!» را تا اطلاع ثانوی لغو کرده است.

پایان ممنوعیت

اما در شرایطی که مسائلی که گفته می‌شد همه جزئی و قابل حل و رفع به نظر می‌رسیدند؛ زمان گذشت و این ممنوعیت لغو نشد. ممنوعیتی که در بین فعالان موسیقی و کاربران فضای مجازی بازتاب‌های منفی بسیاری داشت. اما حتی این واکنش‌های منفی نیز جلوی اجرای این تصمیم را نگرفتند؛ تا همین امروز که خبر آمد که کاوه یغمایی مجوز انتشار تک‌آهنگ «تظاهر کن» را گرفته است. این یعنی خواننده‌ای که پیش‌تر، در اوایل دهه ۸۰ دو آلبوم رسمی راک منتشر کرده و بسیار هم مورد تحسین قرار گرفته بود، از امروز می‌تواند به عنوان یکی از عوامل برطرف‌شدن ممنوعیت موسیقی راک شناخته شود!

خوانندگان راک ایرانی

کاوه یغمایی، داریوش خواجه‌نوری، رضا یزدانی، گروه اوهام، کاوه آفاق، کینگ رام، مجید کاظمی، گروه کامنت، سیروان خسروی، علی عظیمی و رستاک حلاج جزو خوانندگان و گروه‌هایی هستند که در دو دهه اخیر آثار موفقی در زمینه موسیقی راک منتشر کرده‌اند.