دستانی

سحابی چیست؟ 

نگاه کردن به سحابی ها براستی با احساس شگرفی همراه است. نام “nebulae” از لاتین کلمه‌ی ابر آمده اما سحابی‌ها صرفاً ابرهای حجیمی از غبار، گاز هلیوم و هیدروژن، و پلاسما نیستند. آنها بیشتر خانه‌ی دوران کودکی ستارگان اند – منظور محل تولد ستارگان است. برای قرن‌ها، کهکشهان‌های دور با این ابرهای حجیم اشتباه گرفته می شد. متأسفانه این تعریف و توضیح از سحابی ها، نیز بسیار سطحی است و ماهیت اصلیشان را بیان نمی کند. از پروسه‌ی ایجاد شدنشان گرفته تا نقششان در تولد ستاره ها و سیارات، و تنوعشان، سحابی ها همیشه برای بشر رمزآلود و کشف‌ نشده بوده اند.

تاریخ مشاهدات سحابی ها

بسیاری از اجرام سحابی شکل توسط ستاره شناسان در عهد گذشته و قرون وسطی مشاهده شده بودند. اولین مشاهده‌ی مکتوب در سال ۱۵۰ میلادی توسط بطلمیوس صورت گرفت که او در کتابش “المجسطی” آورده که متوجه حضور ۵ ستاره شده که شبیه به سحابی هستند. او همچنین متوجه‌ ناحیه‌ای پرنور میان صور فلکی خرس بزرگ (دُبّ اکبر) و برج اسد شد که با هیچ‌ یک از ستاره‌های دیگر مرتبط نبود.

در کتاب صورالکواکب، نوشته شده در سال ۹۶۴ میلادی، ستاره‌شناس ایرانی عبدالرحمان صوفی رازی اولین مشاهده از یک سحابی واقعی را انجام می دهد. عبدالرحمان صوفی، “ابری کوچک” در بخشی از آسمان شب که امروزه میدانیم محل قرارگیری کهکشان آندرومدا است، مشاهده نمود. او همچنین اجرام سحابی دیگری مثل امیکرون بادبان و کولیندر ۳۹۹ را دسته بندی و مکتوب کرد.

انواع سحابی ها

۱٫ سحابی خرچنگ :

یک ابراختر باقیمانده از یک انفجار ستاره ای بزرگ.

۲٫ سحابی پروانه :

گاز منتشر شده با سرعت ۶۰۰۰۰۰ مایل بر ساعت (حدود یک میلیون کیلومتر بر ساعت) باعث تشکیل این شکل پروانه آسمانی می شود.

۳٫ سحابی عقاب :

کوهی از گرد و غبار و گاز .

۴٫ سحابی مورچه :

Mz 3 نام فنی این سحابی است. سحابی دو قطبی ساخته شده از ابرهای گازی و گرد و خاک و یک هسته درخشان.

۵٫ سحابی تکشاخ :

یک ستاره در کهکشان راه شیری است که بواسطه بزرگی اش، به عنوان یک ستاره پر نور در شب دیده می شود. و در سحابی تکشاخ قرار دارد .

۶٫ سحابی کارینا :

این تصویر منطقه ای از تولد و مرگ ستاره ها را در سحابی Carina نشان می دهد. این سحابی شامل دوجین ستاره درخشان که جرمی ۵۰ تا ۱۰۰ برابر خورشید ما دارند می باشد.

۷٫ سحابی مارپیچ :

این سحابی در سال ۱۸۲۴ توسط کارل لودویک هاردینگ کشف شد و یکی از نزدیکترین سیاره های نزدیک به زمین است (حدود ۷۰۰ سال نوری). آنرا به “چشم سائرون در ارباب حلقه ها” بسیار شبیه دانسته اند .

۸٫ سحابی مخروطی :

سحابی واقع شده در فاصله ۲۶۰۰ سال نوری از زمین.

۹٫ سحابی سر اسب :

نام دیگر آن Barnard 33 است. این سحابی تاریک در صورت فلکی جبار قرار دارد. بدلیل شکل ابر پرتلاطمش که شبیه سر اسب می است همواره قابل شناسایی می باشد.

۱۰٫ سحابی سنجاقک :

اولین تصویر این سحابی در سال ۱۹۹۰ توسط تلسکوپ هابل ارسال شد. شکل آن شبیه بالهای سنجاقک است.

۱۱٫ سحابی ۳ شاخه :

سحابی درخشان و رنگارنگ سه شاخه مورد علاقه بسیاری از منجمان است. آنرا عقابی با بالهای باز که بر ترکه ای نشسته است تصور می کنند.

۱۲٫ سحابی قلب درخشان :

فاصله تقریبی آن تا زمین حدود ۷۵۰۰ سال نوری است. غبار سحابی آن از پلاسمای یونیزه شده توسط هیدروژن بوجود می آید.

۱۳٫ سحابی چشم گربه ای :

یکی از پیچیده ترین فرم های شناخته شده است. یازده حلقه یا پوسته از گاز به همراه یک هسته درخشان، چشم گربه ای را ایجاد کرده اند.