دستانی

نحوه تنبیه و تشویق سازنده کودک

انتقاد سازنده

گاهی والدین چنان غرق در تعلیم و مراقبت از فرزندشان هستند که وقتی کودک عمل خوب و شایسته ای می‌کند، آن را بدیهی تلقی می کنند؛ اما وقتی اشکالی در رفتار یا گفتار کودک می بینند، نقش پلیس را اجرا می کنند و همه اشتباهات او را به رخش می کشند.
وقتی می خواهید رفتار اشتباه کودک را به او تذکر دهید، این انتقاد را با کمی ستایش همراه کنید تا نتایج بهتری بگیرید.
اگر دیدگاه شما منفی باشد، کودک از راه های منفی سعی در جلب توجه می‌کند.
برای مثال اگر فرزند شما پس از بازی، اسباب بازی هایش را جمع نکرده و فقط یکی از وسایلش را به اتاقش برده، بگویید: آفرین که این قدر قشنگ بازی کردی و ماشینت را به اتاق بردی! حالا بیا با هم بقیه وسایل را هم به اتاقت ببریم.

بهترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار با تحسین است.

نگویید: چه دختر خوبی یا چه پسر گلی
در تشویق کودک، رفتار او را تحسین کنید تا آن رفتار تکرار شود.
چه پسر مرتبی؛ چه دختر مودبی
وقتی با جملات کلی با کودک صحبت می‌کنید، یک حلقه معیوب است که موجب نهادینه شدن رفتارهای مثبت در او نمی‌شود؛
زیرا کودک تصور می‌کند که هدف شما، خوب بودن در تمام اوقات است؛ که بی گمان این انتظار غیر ممکن است.
به جای آن میتوانید بگویید:
برای اینکه با خواهرت با مهربانی بازی کردی، مامان و بابا خیلی خوشحال است.
با این نوع حرف زدن، کودک تان متوجه می شود که کدام یک از رفتارهایش مورد تایید خانواده است، و چون تشویق شده، سعی در تکرار و نهادینه کردن آن ها می‌کند.
عبارت های کلی نمی‌تواند احساس مشخصی را به کودک القا کند.

انواع تشویق

پاداش کلامی
پاداش احساسی
پاداش تفریحی
پاداش مادی

پاداش کلامی: جز مهمترین و بهترین تشویق ها و پاداش ها است و در هر سنی قابل اجراست.
در پاداش کلامی بهتر است دقیقا به رفتار کودک، اشاره و آن را توصیف کرد.
اگر شما به کوچکترین تلاش های کودک اهمیت دهید و او را تشویق کنید، آن رفتار ها در او تثبیت می شود.

پاداش احساسی: مثل نوازش، در آغوش کرفتن، بوسیدن، لمس کردن، چشمک زدن، خود را هم قد کودک کردن و گفتن بپر توی بغلم، گفتن بزن قدس و کف دست را به طرف کودک گرفتن و…

بهتر است پاداش کلامی و احساسی با هم همراه باشد.

پاداش تفریحی: یعنی شما کار یا فعالیت یا تفریحی را با کودک بکنید که مورد علاقه اوست؛ مثل آب بازی، رفتن به پارک، دوچرخه سواری، توپ بازی، ماشین بازی و…

دقت کنید برای پاداش تفریحی و مادی، جایزه ای در نظر بگیرید که از نظر کودک، پاداش یا جایزه باشد نه از نظر والدین یا مربی.

در نهایت

رشوه: پاداشی است که قبل از اینکه شخص تلاش بکند، به او داده می‌شود.

پاداش: وعده برای کار خوب یا جلوگیری از کار بد است.

رشوه ممنوع

وقتی به کودک رشوه می‌دهید او این نکته را متوجه می‌شود که نیازی به تلاش برای رفتار مثبت ندارد و با رفتارهای منفی هم توجه دریافت می‌کند و برای جلوگیری از کار خطا به تو امتیاز داده می‌شود.

برگرفته از کتاب فوت و فن های تربیت کودک