واژگانی که به رشتهی تحریر در میآیند قدرت آفرینش ایدهها، الهام بخشی به انقلابها، و تغییر شیوهی نگرش ما نسبت به خودمان و جایگاهمان در تاریخ را دارند. این قدرت در هیچ کجا آشکارتر از آثار نویسندگان موجود در این فهرست نیست. این بهترین نویسندگان تاریخ با سبکها و عقایدشان جهان و به تبع آن دنیای نویسندگی را تغییر دادند، و آثاری خلق کردند که از حماسههای افسانهای تا مکاتب فلسفی – تاثیری همیشگی و پایدار بر مردم و فرهنگهای سراسر جهان بر جای گذاشته است. و برای اثبات این مدعا باید به تعداد نفراتی از این فهرست که برندهی جایزه نوبل شدهاند نگاهی انداخت.
۱. ویلیام فاکنر
یکی از بانفوذترین و تاثیرگذارترین و بهترین نویسندگان برخاسته از جنوب ایالات متحده، در اوایل قرن بیستم بیوقفه مجموعهای از آثار داستانی را روانهی بازار کرد که چند سالی طول کشید تا در میان اکثریت مخاطبان مقبولیت گستردهای پیدا کند. بین سالهای ۱۹۲۹ و ۱۹۶۳، او چهار رمان منتشر کرد – خشم و هیاهو، گور به گور، روشنایی در ماه اوت، و آبشالوم آبشالوم! – که سبک جریان سیال ذهن وی و اکتشافاتش در زمینهی فناپذیری را با استفاده از شخصیتهایی که در میسیسیپی خلق شدهاند نشان میدهند.
او همچنین فیلمنامههایی برای کارگردان معروف هاوارد هاکس نوشت،که با نامهای خواب ابدی و داشتن و نداشتن منتشر شدند، اما این مجموعهی آثار ادبیاش بود که وی را در سال ۱۹۴۹ برندهی جایزهی نوبل ادبیات کرد، که سطح جدیدی از شهرت را برای او رقم زد. او بر نویسندگان بزرگی تاثیر گذاشته است از جنوب آمریکا گرفته تا سرتاسر کشور و حتی سایر کشورها.
۲. گابریل گارسیا مارکز
در ۱۹۲۷ در کلمبیا به دنیا آمد، کار ادبی خود را به عنوان یک خبرنگار آغاز کرد، که در آن دوران او و چند تن از نویسندگان دیگر گروه بارانکیلا را تشکیل دادند تا آثارشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و الهام بخش همدیگر باشند. بعدها گارسیا مارکز به دنیای داستان نویسی ورود کرد و رمان «صد سال تنهایی» را نوشت، اثری خیره کننده که از کشور زادگاهش و جنگی که شاهد آن بوده الهام گرفته است. این کتاب اولین اثر جدی و بزرگ این نویسنده در حوزهی رئالیسم جادویی بود، آمیزهای از چند ژانر که برای مدت چند دهه عمدهی آثار وی را تحت تاثیر قرار داد.
او همچنین «عشق در سالهای وبا» را نوشت، داستان عاشقانهی غیر سنتی که از منظری منحصر به فرد به موضوع عشق میپردازد. اکتشافات او در زندگی دربارهی روابط و انزوا برای او جایزهی نوبل را به همراه آورد.
هنریک ایبسن
زادهی ۱۸۲۸ در نروژ، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیتهای نمایشنامهی مدرن و پایهگذار جنبش مدرن تئاتر به حساب میآید. نمایشنامههای او به خاطر روش پرداختنش به مسائل اجتماعی و اخلاقی روز که با بیپروایی و صراحت بیشتری نسبت به جامعهی عصر ویکتوریا انجام میشد، ایبسن را به چهرهای احساس افروز در دنیای تئاتر تبدیل کرد. «خانهی عروسک» احتمالا مشهورترین اثر او در بین مجموعهی عظیم نمایشنامههایش است، و به خاطر حملهی کلامیاش به ازدواج در قرن ۱۹ام و نگرش ضد فمینیستی موجود در آن دوران در یادها ماندگار شده است. (مانند بسیاری از نویسندگان دیگر موجود در این فهرست، اثر ایبسن به معیاری برای مردم طبقهی محروم، و در این مورد، زنان تبدیل شد).
او در آثار بعدیاش مانند «هِدا گابلر» و «استاد معمار» حتی پا را فراتر گذاشت و به طور کل از تقریظ ویکتوریایی بر کتابش اجتناب کرد تا به مسائل اخلاقی پیچیدهی روز بپردازد.
۴. فرانتس کافکا
چند نویسنده وجود دارند که چنان تاثیری بر ادبیات به جا گذاشته باشند به نحوی که نامشان به صفتی توصیفی برای یادآوری سبک خودشان تبدیل شده باشد؟ این روزها، هر زمان داستانی لحن سوررئال یا دلهرهآور به خود میگیرد که پیچیدگی لاینحل یک سیستم ناشناخته را در بر دارد، به آن داستان میگویند داستان «کافکایی». «محاکمه» رمانی جانکاه است دربارهی مردی که توسط یک مسئول قضایی آگاه به خاطر جرمی که ماهیتش هیچگاه فاش نمیشود تحت پیگرد قانونی قرار میگیرد. «مسخ» نیز یک کتاب مشوش کننده است که در آن راوی به این آگاهی میرسد که به یک سوسک بزرگ تبدیل شده است.
داستانهای کافکا به کاوش حوزهها و نواحی تاریکتر و بکرتر حالات انسان میپردازد، و هرچند او هنگام مرگش در سال ۱۹۲۴ فقط ۴۰ سال سن داشت (او از گرسنگی مرد چون بیماری سل خوردن غذا را برایش بسیار دردناک و دشوار کرده بود)، اما آثارش برای او به عنوان یکی از نابترین و بهترین نویسندگان قرن بیستم شهرت و آوازهی بسیاری به همراه آورد.
۵ . ویلیام باتلر ییتس
اولین مرد ایرلندی تاریخ که جایزهی نوبل ادبیات را برد، شاعری پیشگام و بدعت گذار بود که اثرش راهنمای بخشی از احیای هنر سلتی در بریتانیا و ایرلند بود که با عنوان احیای ادبیات ایرلندی از آن یاد میشود، جنبشی که در قرن بیستم با کمک ییتس و سایر نویسندگان هنر نویسندگی ایرلند را در معرض دید مخاطبان گستردهتری قرار داد. استفادهی او از نمادگرایی در سبک شعر سنتی الهام بخش نسلی دیگر از نویسندگان شد. شعر «رجعت دوباره» او حاوی استفادههای قدرتمند و امروزه معروف بسیار زیادی از تصویرسازی مسیحیت در نقد اجتماعی آن است.
۶. مری ولستونکرافت
مادر نویسندهی فرانکشتاین ، مری شلی، حتی مدتها قبل از آنکه رمان دخترش دنیا را تکان بدهد نویسندهای برجسته و شخصیتی شناخته شده بود. مری ولستون کرافت، زادهی ۱۷۵۹، قدرتی پیشتاز در فمینیسم و فلسفهی بریتانیا بود. مشهورترین اثرش «احقاق حقوق زنان»، که در آن معتقد است زنان مستحق برخورداری از تحصیلات بیشتر و فرصتهایی برابر با مردان هستند، و اینکه جامعه زنان را به جای همدم و همراه شوهرانشان، زینت آنها به حساب بیاورد نتیجهی غمانگیزی برایشان به بار آورد. رسالهاش، که در ۱۷۹۲، درست پنج سال قبل از مرگش منتشر شد، به معیاری برای جنبش فکری رو به رشد تبدیل شد تا برای زنان حقوقی همسان با مردها را به بار بیاورد.
۷. هنری دیوید ثورو
بدون نوشتهها و مشاهدات قرن نوزدهمی هنری دیوید ثورو، قرن بیستم میتوانست بسیار متفاوتتر باشد. تفکرات مشتاقانهی او در مورد صلح و طبیعت در کتاب «والدن» الهام بخش هزاران ناتورالیست شد، و کتاب «نافرمانی مدنی»اش که در آن راجع به ضرورت مقاومت توام با آرامش در برابر دولتی غیر قانونی و غیر اخلاقی بحث میکند، به معیاری برای زندگی ماهاتما گاندی، و دکتر مارتین لوتر کینگ تبدیل شد، جونیور ثورو یک طرفدار الغای بردگی مشتاق و رهبر حوزهی فلسفهی متعالی بود، که (اساسا) به مردم میآموخت وضعیت معنوی کامل یک شخص به بهترین نحو از طریق شهود شخصی خودش به دست میآید و نه از طریق مذهبها و دینهای رسمی.
۸. فردریک داگلاس
قبل از فرارش به سوی آزادی در دنیای بردگی به دنیا آمد، چراغ راه جنبش الغای بردگی قرن نوزدهم بود و نوشتههایش به او این امکان را میداد که به سرتاسر دنیا سفر کند و از برابری و عدالت حرف بزند. او سه خودشرححال نوشت که زندگی و سفرهایش را به تصویر میکشیدند و هر یک از آنها یک اثر کلاسیک به شمار میآیند: روایت زندگی فردریک داگلاس – یک بردهی آمریکایی، اسارت و آزادی من – و زندگی و اوقات فردریک داگلاس.
۹. آپتون سینکلر
آثار آیتون سینکلر به عنوان یک روزنامه نگار و رمان نویس جزو لاینفک بعضی از بزرگترین تغییرات در حوزهی صنعت و بهداشت عمومی در نیمهی اول قرن بیستم بود. رمان «جنگل» او در سال ۱۹۰۶، اوج جنبش ماکریکین (سرگینکاوی) (جنبش ژورنالیستی افشاء فساد در سطوح بالا) بود و سینکلر هفتهها وقت صرف کند و کاو کارخانهی بستهبندی گوشت در شیکاگو کرد تا حقایقی مستدل و متاسفانه ناخوشایند برای نوشتن کتابش پیدا کند. وقتی این گوشتها در بازار عرضه شد، مردم از وضعیت ناسالمی که او توصیف کرده بود وحشت زده شدند و فروش گوشت در ایالات متحده کاهش یافت. تاثیر این کتاب دولت را مجبور کرد در سلامت غذا نقش مهمتری ایفا کند و نهایتا به تصویب قانون غذا و داروی سالم در ۱۹۰۶ منجر شد.
۱۰. خوزه مارتی
قهرمان ملی کوبا، اغلب به خاطر نوشتهها و کار سیاسیاش که در آن به بحث در مورد استقلال کوبا از اسپانیا در قرن ۱۹ام میپردازد، «پدر استقلال کوبا» نامیده میشود. نوشتههای او بیشتر به گرفتن حق حاکمیت از تمام حاکمان خارجی من جمله ایالات متحده اختصاص یافته بود. مارتی در عملیاتی در ۱۸۹۵ در گذشت، یعنی سه سال قبل از آنکه کوبا به رویای استقلال خود دست پیدا کند.
ادامه دارد…
Tuesday, 3 October , 2023