بربط، رود یا عود، سازی ایرانی از رده سازهای زهی زخمهای است که در خاورمیانه از جمله ایران و کشورهای عربی رواج دارد.
بربط از کهنترین سازهای شرقی به شمار میرود. برخلاف بیشتر باورها که بربت را سازی عربی دانستهاند، بربت ساز قدیمی ایرانی بوده که پس از اسلام به کشورهای عربی برده میشود و از بربت به العود به معنای «چوب» تغییر نام پیدا میکند. خاستگاه بربت با استناد به نگارههای کنده شده عیلامی در هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد، جنوب و جنوب غربی ایران است. در ظروف فلزی و کتیبههای بجای مانده از عصر ساسانی که نوازندگان را به تصویر کشیدهاند این ساز بسیار دیده میشود. از بربت نوازان بنام این دوره میتوان باربد، بامشاد، نکیسا و رامتین را نام برد. پس از ساسانیان و در پی استیلای خلفای مسلمان گسترهٔ این ساز در سراسر جهان اسلام از چین تا اندلس گسترش میابد. در زمان حکومت عبدالرحمان دوم بر اندلس و دعوت او از یک بربط نواز بنام ایرانی به نام کمالالدین زریاب این ساز به اسپانیا وارد میشود. زریاب بربط را در این سرزمین گسترش و تکامل میدهد و از آمیختن این ساز با تار (دیگر ساز ایرانی) گیتار را میسازد. سالانه در اسپانیا بزرگداشتی به نام زریاب برگزار میشود. پاکو دلوسیا از مشهورترین نوازندگان گیتار در جهان برای گرامیداشت یاد او قطعهای به نام زریاب ساخته است.
Wednesday, 27 September , 2023