خانم “بلوما زیگارنیک” روان‌شناس معروف روسی است. او در رستوران متوجه شد که پیشخدمت‌ها، سفارش غذا را بدون اینکه یادداشت کنند، به‌یاد می‌آورند ولی بعد از اینکه صورتحساب پرداخت شد، چیز زیادی از سفارش یادشان نمی‌ماند.

او آزمایش‌های دیگری انجام داد: برای دو گروه فیلم پخش کرد، گروه اول فیلم را تا آخر دیدند و دومی‌ها تا اواسط فیلم را تماشا کردند.

چند روز بعد، از دو گروه خواسته شد فیلم را تعریف کنند؛ گروهی که فیلم را ناقص دیده بودند، جزئیات بیشتری از آن را به‌یاد داشتند.

نتیجه آزمایش‌های متعدد نشان داد: انسان‌ها چیزهای ناتمام را بیشتر به خاطر می‌آورند به‌عبارت دیگر، مقولات ناتمام ذهن انسان را بیشتر درگیر می‌کنند.
این پدیده در دانش روان‌شناسی “اثر زیگارنیک” نامیده می‌شود.

با اثر زیگارنیک چه کنیم؟

کارهای نیمه تمامتان را در سریع‌ترین زمان ممکن تکمیل کنید. کارهای ناقص، انرژی زیادی از ذهن‌ می‌گیرند و توان آن را مستهلک می‌کنند.

تا حد امکان چند کار را با هم پیش نبرید زیرا توان ذهنی درگیر اثر زیگارنیک می‌شود. اگر قرار است چند کار را محقق کنید، برنامه‌ریزی زمانی برایشان داشته باشید تا مغز بداند که قبل از فرارسیدن زمان مقرر، نیازی نیست خود را درگیر آن کند.

اگر کار ناتمامی دارید یا قرار است چیزی را به ذهن بسپارید، حتماً آن را روی کاغذ بنویسید. یادداشت کتبی، این پیام را به مغز می‌دهد که نیازی نیست خود را درگیر نگهداشتن اطلاعات کند و بدین ترتیب، اثر زیگارنیک شکل نمی‌گیرد.

در تربیت فرزندان، مراقب اثر زیگارنیک باشید. وقتی چیزی برای فرزندانتان مبهم است، درگیری ذهنی آنها نسبت به آن بیشتر می‌شود. بنابراین هر آنچه را که لازم است به فرزندانتان بگویید، صریح و کامل بگویید.
به عنوان مثال یکی از راه‌های رهایی نوجوانان‌مان از درافتادن در روابط کنترل نشده با جنس مخالف، این است که پدر و مادر در این باره با فرزندان خود صریح و صمیمی و کامل صحبت کنند.

در مواردی مثل فروش، بازاریابی، تبلیغات و … می‌توان از اثر زیگارنیک استفاده کرد و ذهن مشتری را با محصول خود درگیر کرد. وقتی فروشگاهی به مشتری کارتی می‌دهد که در صورت خرید بعدی، ۱۵ درصد تخفیف به او تعلق خواهد گرفت یا به او امتیاز می‌دهد
و برای امتیاز نیز اثر مالی تعریف می‌کند، در واقع از اثر زیگارنیک استفاده کرده است.